رایج ترین توده های خوش خیم پستان

توده های پستانی یکی از علل اصلی نگرانی بانوان در طول زندگی است. این توده ها ممکن است به دلایل متعددی ایجاد شوند و خبر خوب این است که اغلب این توده ها ماهیت سرطانی ندارند و قابل درمان هستند. تنها 20 درصد ازکل توده های پستانی ممکن است سرطانی باشند.  فیبروآدنوم و کیست ها ، دو نوع شایع توده های بیخطر پستانی هستند. علاوه برای، بسیاری از بیماری های دیگر پستان می توانند خود را به شکل توده های پستانی مانند نکروز چربی نشان دهند. تشخیص نوع توده پستانی تنها توسط پزشک و با استفاده از انجام معاینات فیزیکی، سونوگرافی پستان و ماموگرافی قابل انجام است.

  

 

کیست پستان چیست؟

کیست پستان یکی از رایج ترین توده های خوش خیم پستان است و در واقع یک کیسه پر از مایع است که در بافت پستان ایجاد می شود. کیست ها معمولاً در سنین قاعدگی و در زنان بین 35 الی 50 سال ایجاد می شوند و با نزدیک شدن به سن یائسگی احتمال وقوع آن ها افزایش پیدا می کند. اندازه کیست ها معمولاً با چرخه قاعدگی در زنان ارتباط دارد به این صورت که اندازه و میزان التهاب آن ها با نزدیک به پریود بیشتر می شود. کیست ها به ندرت می توانند نشانه سرطان پستان باشند و معمولاً به سبب انسداد غده های تولید شیر در پستان ایجاد می شوند.

کیست پستان می تواند نرم یا سخت باشند و در صورت وقوع در نزدیکی سطح پستان قابل لمس هستند و معمولاً بافتی با دیواره های نرم و قابل انعطاف دارند. در صورتی که کیست ها در بخش های عمقی پستان به وجود آیند در هنگام لمس سخت تر به نظر می رسند زیرا توسط بافت های چربی پستان احاطه می شوند.

کیست پستان و کیست تخمدان در زنان

کیست ها در واقع کیسه های پر از آب هستند که در بافت های مختلف اعضای بدن ایجاد می شوند. بروز کیست های مختلف در زنان بسیار شایع است و از مهم ترین آن ها می توان به کیست های پستان و کیست های تخمدان اشاره کرد. مهمترین علت ایجاد کیست ها ، تغییرات هورمونی و تجمع آب میان بافتی در یک ناحیه از بدن است. این عارضه معمولاً مشکلی جدی برای زنان ایجاد نمی کند و بی خطر است. با این حال، عدم توجه به برخی از کیست ها می تواند سبب بروز مشکلات جدی تر مانند عفونت ها شود. در ادامه به شایع ترین کیست هایی که زنان را مبتلا می کند می پردازیم.

روش های تشخیص و درمان کیست پستان

کیست ها ممکن است در طول معاینه فیزیکی پستان ها توسط پزشک تشخیص داده شوند. ممکن است برای اطمینان ، پزشک شما سونوگرافی پستان یا ماموگرافی تجویز کند. برای تشخیص کیست پستان می توان از روش آسپرسیون با نیدل ظریف (FNA) نیز استفاده کرد. در صورتی که در حین آسپرسیون مایع درون کیست ها تخلیه شود ، پزشک از همین روش برای تخلیه سایر کیست ها نیز استفاده می کند. اغلب کیست ها نیازی به درمان ندارند مگر اینکه اندازه بزرگ آن ها سبب آزار بیش از حد و درد در ناحیه پستان شود.

فیبروآدنوم چیست؟

فیبرو آدنوم ها توده های نرم، منسجم و جامد پستان هستند که از توده های رایج خوش خیم پستانی به شمار می آیند. این توده ها بیشتر در سنین بیست الی سی سالگی در زنان یافت می شوند و شایع ترین توده های بیخطری هستند که در هر سنی می توانند پیدا شوند. فیبروآدنوم ها در زنانی که در سنین یائسگی قرار دارند و درمان های هورمونی انجام می دهند در حال شیوع بیشتری هستند.

فیبروآدنوم ها توده های بدون دردی هستند که به راحتی در زیر پوست پستان حرکت می کنند ، سایزهای متفاوتی دارند و می توانند در هر قسمتی از بافت پستان یافت شوند.

روش تشخیص و درمان فیبروآدنوم

مانند کیست ها، فیبروآدنوم نیز به راحتی با معاینه فیزیکی توسط پزشک قابل تشخیص است و برای تشخیص دقیق تر آزمایش های مختلفی از جمله سونوگرافی و ماموگرافی انجام می شود. فیبروآدنوم در خانم های جوان معمولاً نیازی به درمان ندارد اما در صورتی که به دلیل شیردهی یا بارداری اندازه این توده ها بزرگ شود، ممکن است جراح پستان اقدام به خارج کردن آن ها از طریق جراحی کند.

اگر چه اغلب انواع فیبروآدنوم منجر به سرطان سینه نمی شوند، اما نوعی از فیبروآدنوم است که ریسک ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد به خصوص اگر فرد سابقه خانوادگی سرطان پستان داشته باشد.

نکروز چربی چیست؟

نکروز چربی توده ای بدون درد، منسجم و گرد است که در نتیجه آسیب دیدن بافت های چربی در پستان ایجاد می شود. نکروز چربی معمولاً در زنانی شایع تر است که سینه های بسیار بزرگی دارند و یا دچار کبودی یا ضربه در ناحیه پستان خود شده اند. علاوه بر این، نکروز چربی ممکن است به سبب انجام لامپکتومی یا پرتودرمانی جهت درمان سرطان پستان ایجاد شود. برای صحت اطمینان از وجود نکروز چربی، معمولاً پزشک این توده ها را در طول چرخه قاعدگی زیر نظر می گیرند و قبل از تصمیم گیری در خصوص خارج کردن یا نکردن آن از طریق جراحی، انجام ماموگرافی سینه را توصیه می کنند. نکروز چربی ریسک ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی دهد و کاملاً بیخطر است.

گالاکتوسل چیست؟

گالاکتوسل (Galactocell) که به لاکتوکوئل(Lactocoyl ) نیز معروف است، ضایعات خوش خیم پستان می باشد که به دلایل معمولی و خوش خیم در اکثر مادران شیرده بعد از قطع دوره شیردهی مشاهده می شود. بدین ترتیب که عمدتا مدتی پس از قطع شیردهی امکان دارد شیر در مجاری پستان باقی مانده و نتواند به سمت بیرون حرکت کند، راکد شده و موجب انسداد مجاری شود. در این صورت گفته می شود، سینه دچار توده شیری یا کیست شیری شده است. گاهی نیر کارسینوم پستان موجب انسداد شده  که در نهایت منجر به گالاکتوسل می شود. در  صورت بروز این حالت، برای مشاهده کیست شیری از سونوگرافی و ماموگرافی استفاده می شود.ریشه اصطلاح گالاکتوسل از زبان یونانی گرفته شده است. محل تشکیل کیست های شیری معمولا در زیر ناحیه آرئول سینه می باشد.

گالاکتوسل که تحت عنوان کیست های لاکتال (شیری) نیز شناخته می شود یک نوع کیست حاوی شیر است که معمولاً در غده های تولید شیر پیدا می شود. گالاکتوسل معمولاً در نتیجه انسداد غدد شیری ایجاد شده و در زنانی که در دوره شیردهی یا اندکی پس از آن قرار دارند شایع تر است. این توده معمولاً در هنگام لمس و معاینات کلینیکی شبیه به کیست است. گالاکتوسل به تنهایی خطرناک نیست و ممکن است به مرور زمان برطرف شود اما گاهی نیز می تواند سبب بروز بیماری های ثانویه مانند آبسه و عفونت پستان شود. این کیست ها ممکن است دچار پارگی و بروز واکنش التهابی در پستان ها شوند.

گالاکتوسل ها معمولاً در صورت نیاز به درمان، به وسیله آسپرسیون با نیدل تخلیه می شوند و برای جلوگیری از بروز عفونت یا ماستیت پستان، پس از خارج کردن این کیست ها آنتی بیوتیک تجویز می شود. تحقیقات نشان می دهد بروز گالاکتوسل ممکن است با مصرف قرص های پیشگیری از بارداری ارتباط مستقیم داشته باشد.

ماموگرافی برای کیست شیری

همانطور که می دانید، ماموگرافی یک روش غربالگری اولیه برای ناهنجاری های مربوط به مشکلات ایجاد شده در ناحیه پستان است. ماموگرافی معمولا بعد از انجام معاینه و سونوگرافی پستان انجام می گیرد.
در ماموگرافی گالاکتوسل ها بسته به ویژگی هایی که دارند ظاهر های مختلفی را از خود نشان می دهند و ممکن است به صورت های زیر نمایان گر شوند:
● سودولیپوم:اگر توده حاوی چربی زیادی باشد به صورت لیپوم به نظر خواهد رسید.
● سطح مایع چربی در کیست:در هنگام مشاهده کیست اگر چربی و آب قابل مشاهده باشد و شیر باقی مانده در سینه تازه باشد به دلیل حالت ویسکوزیته سطح مشخصی از چربی قابل مشاهده می باشد.
● هامارتوما: اگر محتویات و شیر باقی مانده تازه نباشد در این صورت به دلیل چربی بالایی شیر و چسبناک بودن آن جداسازی شیر و آب امکان پذیر نیست و به همین دلیل کیست شیری در ماموگرافی ظاهری هامارتوما مانند، ایجاد می کند.
اگر شیر از مدت ها قبل در پستان باقی مانده باشد و محتوای چربی بالایی نیز داشته باشد توده به صورت شفاف مشاهده می شود که به این توده های گالاکتوسلی، پسودولیپوم می گویند.
چنانچه ویسکوزیته شیر بالا باشد، باعث ایجاد ظاهری همانند هامارتوم می گردد.
اگر زنان در وضعیت بارداری قرار داشته باشند به علت عوارض احتمالی، ماموگرافی توصیه نمی شود و در این صورت است که برای زنان باردار از اسکن اولتراسوند برای مشاهده توده در سینه استفاده می شود.
آسپیراسیون کیست را می توان با هدایت اولتراسوند برای تایید محتویات توده انجام داد. سیتوپاتولوژی معمولا با اسپیراسیون کیست انجام می شود تا نوع و ماهیت ساده یا پیچیده بودن کیست مشخص شود و همچنین این موضوع به اثبات برسد که آیا محتوای کیست با تشخیص گالاکتوسل مطابقت دارد یا خیر.

سونوگرافی در گالاگتووسل

سونوگرافی پستان، نیز دیگر روش متداول و مورد اعتماد برای تشخیص بیماری های بوجود آمده در پستان در دوران بارداری یا شیردهی مانند توده شیری در دوران شیردهی می باشد.

در سونوگرافی گالاکتوسل ها به خوبی قابل تشخیص هستند و به صورت گرد یا بیضی شکل نمایان می شوند و  دارای حاشیه های مشخص و  دیواره های نازک هستند. نهایتا قطر آن ها ۱ تا ۶ سانتی متر است و به صورت توده ای در اندازه یک توپ گلف در سینه، ظاهر می شود. کیست های شیری به این دلیل خوش خیم هستند، که وجود آن ها در سینه، خطری در پیش  نداشته و پس از پایان شیردهی مادران تبدیل به کیست های روغنی شده  که حاوی شیر هستند.

 

درمان گالاکتوسل

توده شیری که در اثر انسداد مجرای شیری یا کارسینوم سینه ایجاد می شود، یک کیست احتباسی شبیه به کیست معمولی است با این تفاوت که به جای مایع شفاف، حاوی شیر هستند.

از نظر ماکروسکوپی احتمال دارد که شیر باقی مانده در پستان سفید باشد و در صورتی که شیر باقی مانده تازه باشد ویسکوزیته به نظر می رسد. اما اگر شیر از چند ماه قبل در پستان باقی مانده باشد و موجب انسداد شده باشد غلیظ تر می شود.

اما جای هیچ گونه نگرانی نیست زیرا با وجود اذیت و ناراحتی که کیست های شیری دارند اصلا خطرناک نیستند.

راه درمان این است که بعد از قطع شیردهی آن ها را بدون هیچ درمانی به حال خود رها کرد اگر در این صورت خوب نشوند به صورت معمول تخلیه شیر با یک سوزن انجام می پذیرد. که معمولا بعد از انجام عمل تخلیه آنتی بیوتیک تجویز می شود.

هماتوم سینه چیست؟

 

هماتوم سینه در واقع تجمع خون در بافت پستان و زیر پوست پستان است. هماتوم بی شباهت به کبودی های بزرگ روی سینه نیست. این توده به تنهایی سبب ایجاد سرطان نمی شود اما گاهی ممکن است سبب بروز عفونت، تب، تغییر رنگ پوست پستان و باقی گذاشتن اسکار (جای زخم) در بافت پستان شود که ظاهری شبیه به تومور پیدا میکند.

هماتوم سینه می تواند فارغ از سن و یا وضعیت قاعدگی در هر فردی رخ دهد و علت اصلی آن ضربه یا تروما به پستان و یا انجام بیوپسی یا جراحی های پستان است. هماتوم سینه در ماموگرافی تشخیص داده می شود و گاهی اوقات ممکن است در سایر تصویربرداری های پستان با تومور سینه اشتباه گرفته شود. هماتوم عموماً نیازی به درمان ندارد و به مرور زمان از بین می رود اما گاهی نیز نیاز به مداخله جراحی است.

آدنوزیس اسکلروز پستان چیست؟

آدنوز سینه یک غده خوش خیم غیر سرطانی در پستان است که در نتیجه بزرگ شدن غده های تولید کننده شیر و افزایش تراکم پستان ایجاد می شود. زمانی که نسبت لوبول ها و داکت های شیری در پستان به بافت چربی پستان بیش از حد شود ، ممکن است بیماری آدنوزیس اسکلروز ایجاد شود. در بیماری آدنوز اسکلروز سینه، غده های شیری حاوی بافت زخم مانندی می شوند که شکلی شبیه به تومور پیدا می کنند.

تشخیص آدنوز سینه از طریق معاینه فیزیکی امکان پذیر نیست و برای انجام آزمایشات تکمیلی از ماموگرافی پستان و حتی نمونه برداری از بافت پستان استفاده می شود. آدنوزیس اسکلروز پستان محلی برای تجمع توده های کلسیمی سینه است و این توده ها در موارد بسیار اندکی با ایجاد سرطان سینه مرتبط است. آدنوز سینه معمولاً نیازی به درمان ندارد مگر اینکه علائم آن آزار دهنده باشد و سبب ایجاد دردهای مداوم در پستان شود.

آیا توده های پستانی سبب بروز عفونت می شوند؟

توده های پستانی با اینکه در اکثر مواقع بیخطر هستند اما می توانند سبب بروز عفونت یا ماستیت پستان شوند. گاهی اوقات یک توده دردناک پستان می تواند از علائم اولیه عفونت پستان باشد. ماستیت یا عفونت پستان معمولاً در زنان شیرده شایع تر است و زمانی رخ می دهد که باکتری ها از طریق داکت های شیری نوک پستان وارد بافت پستان می شوند. برای کاهش درد و احتمال عفونت توده های پستانی می توانید از روش های درمان خانگی مانند کمپرس سرد و گرم و ماساژ سینه ها با روغن های گیاهی استفاده کنید.

سخن پایانی

همانطور که در متن بالا گفته شد، گالاکتوسل  که نام دیگر آن لاکتوکوئل می باشد یک کیست حاوی شیر است که با انسداد مجاری در سینه باقی مانده است.

ایجاد توده در دوران شیردهی و حتی ایجاد توده پس از پایان شیردهی با وجود اینکه گاهی باعث احساس اذیت و ناراحتی در سینه زنان شیرده می شوند، اما اصلا نگران کننده و خطرناک نیستند. و به طور طبیعی و در صورت رفع نشدن با استفاده از روش های معمولی قابل درمان می باشد.

برای تشخیص گالاکتوسل ابتدا توسط پزشک جراحی پستان، معاینات صورت می گیرد اگر در طی این معاینات نتیجه مشخصی به دست نیامد مرحله بعدی ماموگرافی پستان  و سونوگرافی سینه است.

با توجه به این مسئله که ماموگرافی سینه، با اشعه ایکس همراه است و برای خانم های باردار مضر است، در صورت بارداری جهت چکاب سینه باید به سراغ روش  بعدی تشخیصی  یعنی سونوگرافی سینه رفت.

سونوگرافی برست، یک روش تصویربرداری مطمئن است که طی  آن توده گالاکتوسلبه وضوح

با تمام ویژگی های ذکر شده، قابل مشاهده است.

کیست های شیری شبیه کیست های معمولی هستند اما تفاوت شایان ذکر آن ها با کیست های معمولی در آن است که کیست های شیری حاوی شیر انسدادی می باشند و راه درمان خاصی ندارند. مادران شیرده باید بیشتر مراقب تغدیه و سلامتی خود باشند و از انواع ویتامین ها استفاده کنند. بعد از دوره شیردهی باید منتظر باشند که این کیست خود به خود در اثر تغییرات هورمونی رفع شود. در صورت رفع نشدن با استفاده از سوزن ظریف شیر را تخلیه می کنند.

برای انجام تمام مراحل تشخیص تا درمان گالاکتوسل باید به پزشکی متخصص و مجرب در این زمینه مراجعه شود. دکتر فرهاد موسی زاده متخصص جراحی پستان یکی از بهترین و کارآمد ترین متخصصان جراحی پستان در تهران  می باشند.

در صورت بروز هر گونه مشکل می توانید با استفاده از شماره تماس های صفحه تماس با دکتر موسی زاده ارتباط برقرار کرده و مشکل خود را مطرح کنید و در صورت نیاز به صورت حضوری به مطب ایشان در تهران مراجعه کرده و با راهنمایی های ایشان مشکل خود را رفع کنید.

مشورت با پزشک متخصص می تواند شما را در بهترین زمان برای شروع مراقبت های پستان یاری کند. بنابر توصیه جامعه سرطان آمریکا، زنان بالای 45 سال باید به طور سالیانه ماموگرافی پستان انجام دهند تا ماهیت توده های پستانی در آن ها تشخیص داده شود و از احتمال بروز سرطان سینه در مراحل پیشرفته چلوگیری شود. اگر شما به دلیل سوابق خانوادگی یا موتاسیون های ژنی در دسته افراد پر ریسک از نظر ابتلا به سرطان پستان قرار دارید ، باید معاینات دوره ای پستان ها را از سنین پایین تر شروع کنید