تغذیه مادر در دوران شیردهی
|
تغذیه مادر در دوران شیردهی ویتامین ها و شیر مادر انواع ویتامینهای محلول در آب و چربی که برای رشد نوزاد و شیرخوار لازم است در شیر مادر وجود دارد.ولی مقدار آن از مادری به مادر دیگر تغییر می کند.
ممکن است این تغییر ،اساس ژنتیکی داشته باشد ولی بعضی از ترکیبات ویتامینهای شیر مادر تحت تاثیر غذای مصرفی او قرار می گیرد.ویتامین های شیر مادر ممکن است در اوایل شیردهی تغییر کنند .
معمولاً سطح ویتامین های محلول در آب در روزهای اول شیردهی بالاتر از ویتامین های محلول در چربی است . اگر ذخیره ویتامین یدن مادر کافی باشد محتوی ویتامین های شیرمادر نسبتاً ثابت خواهد بود. ویتامین های محلول در آب این نوع ویتامین ها به آسانی از سرم مادر به شیر او منتقل می شوند و بیشتر از هر ماه دیگری تحت تاثیر رژیم غذایی مادر می باشند. ویتامین c مقدار متوسط ویتامین c در شیر نهایی مادری که از تغذیه خوبی برخوردار است حدود 100 میلی گرم در روز است و اگر بیش از این مقدار ویتامین c دریافت کند در سظح ویتامین c شیر او تغییر زیادی حاصل نمی شود. میزان نیاز به ویتامین c در استرس و شیردهی افزایش می یابد. ویتامین های B مجموعه ویتامین های B تحت تاثیر رژیم غذایی مادر است.
غلظت ویتامین B1 و اسید فولیک در شیر مادر متصل به پروتئین WHEY هستند که این پروتئین به فراوانی در شیر مادر وجود دارد در مادرانی که از تغذیه خوبی برخوردارند افزایش دریافت ویتامین B12 اثر ناچیزی بر میزان آن در شیر مادر داشته است. کم خونی مگالوبلاستیک همراه با کمبود B12 در نوزادانی که مادرانشان گیاه خوار کامل بوده اند گزارش شده است. مقدار فولات شیر مادر بسیار بالاو برای رشد طبیعی نوزاد و شیرخوار کافی است.اگر مادر کمبود شدید داشته باشد کاهش آن نیز در شیر مادر دیده می شود.میزان اسید فولیک شیر با پیشرفت شیردهی افزایش می یابد. در مادران شیرده غدد پستانی برای مصرف فولات بر سیستم خون ساز تقدم دارد و در مادران شیردهی که کم خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود فولات دارند دادن مکمل فولات باعث افزایش سریع آن در شیر مادر می شود. غلظت این ماده در شیر بین 20 تا 50 برابر غلظت آن در پلاسمای مادر است.
ویتامین B6 شیر مادر شاخص حساس و خوب اندازه گیری B6 سرم مادر است. مادران شیردهی که مکمل یاری B6 از یک تا 20 میلی گرم در روز از نوع پیریدوکسین هیدروکلراید دریافت کرده اند میزان B6 در شیر آنان متناسب با میزان دریافت و بیشترین افزایش 5 ساعت بعد از دریافت ویتامین بوده است. مادرانی که سابقه مصرف طولانی مدت قرص های ضد بارداری داشته اند میزان B6 آنان کاهش داشته است. ویتامین های محلول درچربی ویتامین های محلول در چربی به داخل شیر مادر انتقال پیدا می کنند و چون سطح آنها در شیرمادر با تغذیه در دوران شیردهی به آسانی تغییر نمی کند و از طرفی وجود ذخایر ویتامین A ، D در بدن مادر ،اندازه گیری آنها را مشکل می نماید بنابراین تعیین تاثیر مکمل های این دو ویتامین در برنامه های غذایی مادران شیرده تقریباً غیر ممکن است.
میزان ویتامین A ، D شیرمادر تا زمانی که واقعاً بدن مادر از ذخایر این دو ویتامین تخلیه نشده باشد آنچنان تغییری نمی نماید.دریافت بسیار زیاد بتاکاروتن ،ویتامین A و بتاکاروتن شیرمادر را افزایش نمی دهد ولی افزودن ویتامین A به رژیم غذایی مادران سوء تغذیه ای سبب افزایش سطح ویتامین A در شیر آنان شده است. شیر مادر منبع خوبی از بتاکاروتن(پیش ساز ویتامین A)و ویتامین A برای نوزادو شیر خوار می باشند. ویتامین A شیر مادر از اسیدهای رتینول است و اگر مادر دچار کمبود ویتامین A باشد مقدار آن به تدریج و با تداوم شیردهی کاهش می یابد .
وجود کاروتینوئید های فراوان در روز های اول شیردهی سبب تغییر رنگ شیر (کلستروم )می شوند. معمولاً سطح ویتامین D در شیر مادر ثابت است و در فرم فعال به مقدار 40 تا 50 واحد درلیتر در شیر مادر وجود دارد .افزایش دریافت ویتامین D توسط مادر به مقدار کم میزان ویتامین D شیر مادر را افزایش می دهد ولی این افزایش موقتی است و بلافاصله میزان ویتامینD به سطح اول بر می گردد.در جواب این سوال که آیا مقدار ویتامین D برای تکامل استخوانی شیرخواران کافیست یا نه نظرات مختلفی وجود دارد .
بعضی از پزشکان در دنیا قبول کرده اند که میزان ویتامین D شیر مادر کاملاً برای رشد شیرخوار کافیست ولی از آنجائیکه منبع اصلی این ویتامین برای شیرخواران آفتاب است و به میزان آفتابی که آنان دریافت می کنند توجه کافی مبذول نمی گردد در بعضی جوامع لازم است که ویتامین D به صورت تکمیلی در برنامه تغذیه شیرخواران گنجانده شود. مقدار ویتامین E موجود در شیر مادر بیشتر از شیر گاو بوده و مقدار آن در پلاسمای شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می کنند به سرعت بالا می رود و مدتها بدون تغییر در همان سطح باقی می ماند .
مقدار ویتامین E کلستروم نیز بسیار بالاست و این درست زمانی است که نوزادان نیاز فراوانی به اثر آنتی اکسیدانی ویتامین E دارند.بنابراین لازم است رژیم غذایی مادران ، غنی از ویتامین باشد که معمولاً با استفاده از روغن های مایع این نیاز تامین می شود. غلظت ویتامین K شیر مادر از 1 تا 2 میکروگرم درلیتر تغییر می کند.چون انتقال ویتامین K از طریق جفت بسیار کم است و نوزادان در بدو تولد ذخائر کمی از این ویتامین دارند لذا به آنان ویتامین K تزریق می شود. دکتر زهرا نیک پوری جراح و متخصص بیماری های زنان ، زایمان و نازایی (دارای بورد تخصصی) دارای گواهینامه تشخیص بیماری های پستان از فرانسه
مسئول کلینیک تخصصی و فوق تخصصی پستان بیمارستان آدرس مطب : رشت - چهارراه گلسار -خیابان نواب - پشت داروخانه شبانه روزی گلسار - ساختمان حکیم تلفن : 01333113655 کلینیک تخصصی پستان : رشت - بلوار شهید افتخاری - بیمارستان بین المللی قائم(عج) - کلینیک تخصصی پستان تلفن : 01333564488
ایمیل : z.nikpouri@gmail.com وبسایت:www.drnikpouri.com |
