در زنان بالغ پستان از سه قسمت (پوست , بافت زیر جلدی و نسج پستان) تشکیل شده است.

نسج پستان ، خود شامل بافتهای غددی و بافت زمینه ای (استروما) است.

ربع فوقانی خارجی پستان نسبت به بقیه قسمتها نسج بیشتری دارد. تفاوت های قابل ملاحظه ای در اندازه و شکل و تراکم نسج پستان بین افراد مختلف وجود دارد .

پستان بدلیل داشتن غدد تولید کننده شیر و مجاری شیری عضوی فعال است که با تحریک هورمونی در طی دوران بارداری و شیر دهی بزرگتر شده و حجم و تراکم آن افزایش می یابد و با کاهش سطح هورمون در طی دوران یائسگی بصورت پهن و شل و آویزان در می آید.

غدد مولد شیر در پستان بصورت گروهی قرار دارند و به هر گروه یک لوب می گویند . هر پستان از 15 – 20 لوب تشکیل شده است که هر لوب بصورت یک خوشه انگور دارای یک مجرای واحد بنام مجرای شیری (لاکتوفروس داکت) و تعداد زیادی لوبول است.

هر لوبول دارای 10 تا 100 ساختمان کیسه ای شکل موسوم به آلوئول است .  آلوئول واحد عمل پستان است و از یک لایه سلول اپیتلیال و یک لایه سلول عضلانی (میواپیتلیال) در خارج تشکیل شده است.

             

سلولهای آلوئولی تحت تاثیر هورمون پرولاکتین مسئول تولید شیر بداخل آلوئول هستند و سلولهای عضلانی اطراف آن تحت تاثیر اکسی توسین مسئول ترشح شیر از آلوئول ها بداخل مجرای شیری می باشند.

همانطور که گفته شد هر لوب پستان به یک مجرای بزرگ ختم می شود که بطور مستقیم از هر لوب به نوک پستان می روند و شیر را از طریق منافذ نوک پستان به بیرون تخلیه می کنند.

استرومای پستان حاوی چربی –نسج همبند – عروق خونی – اعصاب و غدد لنفاتیک می باشد.

نسج همبند : مسئول نگهداری و حمایت پستان بوده که از به هم پیوستن فاشیای پگتوالیس عمقی و فاشیای عضله سراتوس بوجود آمده و در بین بافتهای چربی و لوبولهای پستانی تا پوست امتداد یافته و به آن لیگامان کوپر گفته می شود و درگیری آن در سرطان های پستان مسئول تغییر شکل ظاهری پوست (نظیر فرورفتگی یا پوست پرتقالی شدن ) است.

عروق خونی : تغذیه اصلی بافت پستان توسط شریان پستان داخلی و توراسیک (سینه ای ) خارجی صورت می گیرد . عروق وریدی و مسیر آنها هم نام عروق شریانی پستان است.

درناژ لنفاتیک : حدود 97% درناژ پستان به داخل غدد لنفاوی زیر بغلی و 3% به غدد لنفاوی پستانی داخلی صورت می گیرد . البته ارتباط لنفاتیک بین طرف مقابل نیز در قسمت تحتانی قفسه سینه و شکم (خصوصا کبد) نیز وجود دارد.

 

استروژن ، پروژسترون و پرولاکتین اثرات رشدی اساسی برای تکامل طبیعی و عملکرد پستان دارند.

استروژن تکامل مجرای پستان را آغاز می کند.

پروژسترون مسئول تمایز آلوئول و اپی تلیوم است.

پرولاکتین محرک هورمون اولیه برای شیر سازی در اواخر حاملگی و زایمان است.