مرحله دوم چرخه پریود: فاز فولیکولار
فاز فولیکولار دومین و طولانی‌ترین مرحله از چرخه پریود زنان است و از روز اول قاعدگی تا تخمک‌گذاری طول می‌کشد. در این مطلب درباره فاز فولیکولار، علائم، مراقبت‌های لازم و اتفاقاتی که در طول این مرحله در بدن زنان می‌افتد، صحبت می‌کنیم.
فازهای چرخه پریود
هر چرخه پریود ۴ فاز یا مرحله دارد:
-
فاز قاعدگی:
این مرحله از روز اول قاعدگی، زمانی‌که پوشش داخلی رحم می‌ریزد و خونریزی شروع می‌شود و تا پایان خونریزی قاعدگی ادامه می‌یابد.
-
فاز فولیکولار:
این مرحله نیز از روز اول قاعدگی شروع می‌شود، اما تا زمان تخمک‌گذاری ادامه دارد و نیمه اول چرخه پریود است.
-
فاز تخمک‌گذاری:
این مرحله زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌ها یک یا به ندرت بیشتر از یک تخمک آزاد می‌کنند؛ معمولا حدود روز ۱۴ سیکل ۲۸ روزه است.
-
فاز لوتئال:
این مرحله با تخمک‌گذاری شروع می‌شود و تا اولین روز قاعدگی بعدی ادامه پیدا می‌کند.
در فاز فولیکولار چه اتفاقاتی در بدن می‌افتد؟
فاز فولیکولار فاز دوم چرخه پریود یا قاعدگی است و به طور معمول از ۱۴ تا ۲۱ روز طول می‌کشد. در طول فاز فولیکولار، تخمدان‌ها یک تخمک را رشد می‌دهند تا در فاز تخمک‌گذاری آزاد شود. پایان فاز فولیکولار زمانی است که در صورت داشتن رابطه جنسی، احتمال بارداری زیاد می‌شود.
هر زن با حدود یک میلیون تخمک به دنیا می‌آید و بعد از شروع قاعدگی، فرآیند بلوغ این تخمک‌ها شروع می‌شود. در طول فاز فولیکولار چرخه پریود، حدود ۱۱ تا ۲۰ تخمک شروع به رشد می‌کنند، اما تنها یک تخمک به‌طورکامل بالغ می‌شود.
این مرحله زمانی شروع می‌شود که مرکز کنترل ترشح هورمون‌ها، یعنی هیپوتالاموس، پیامی را به غده هیپوفیز در مغز می‌فرستد. بعد هیپوفیز هورمون محرک فولیکول (FSH) را ترشح می‌کند. هورمون FSH تخمدان‌ها را برای تولید ۵ تا ۲۰ کیسه پر از مایع و کوچک به نام فولیکول تحریک می‌کند. داخل هر فولیکول یک تخمک نابالغ قرار دارد.
در نهایت یکی از این فولیکول‌ها بالغ و فولیکول‌های دیگر شروع به پژمرده شدن می‌کنند و دوباره جذب بدن می‌شوند. همان‌طور که فولیکول غالب بالغ می‌شود، تخمک داخل آن نیز بالغ می‌شود.فولیکول با تخمک در حال رشد، تولید استروژن را زیاد می‌کند. سطح بالای استروژن باعث رشد و ضخیم شدن پوشش داخلی رحم می شود تا برای بارداری احتمالی آماده شود. هم‌چنین، افزایش سطح استروژن سیگنالی را به غده هیپوفیز در مغز ارسال می‌کند تا تولید FSH را کم کند.
در همین حال، سطح هورمون دیگری به نام هورمون لوتئینیزه‌کننده (LH) زیاد می‌شود. بالا رفتن LH تولید هورمون استروژن را متوقف می‌کند و فرآیند تخمک‌گذاری، مرحله بعدی چرخه یعنی فاز تخمک‌گذاری را آغاز می‌کند.
محدوده زمانی طبیعی فاز فولیکولار
هر چرخه قاعدگی از ۲۱ تا ۳۵ روز طول می‌کشد. فاز فولیکولار بین ۱۴ تا ۲۱ روز است اما فاز لوتئال حدود ۱۲ تا ۱۴ روز طول می‌کشد. برخلاف فاز لوتئال که نسبتا ثابت می‌ماند، طول فاز فولیکولار ممکن است در مراحل مختلف زندگی متفاوت باشد.
فاز فولیکولار طولانی
فاز فولیکولار طولانی‌ترین و متغیرترین مرحله چرخه پریود است. میانگین طول فاز فولیکولار ۱۶ روز است. اما می‌تواند بین ۱۱ تا ۲۷ روز طول بکشد. طول فاز فولیکولار تا حدی به مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک فولیکول بالغ شود، بستگی دارد. هنگامی‌که فولیکول به‌کندی بالغ می‌شود، این مرحله طولانی‌تر خواهد بود. در نتیجه کل سیکل قاعدگی نیز طولانی‌تر می‌شود.
یک فاز فولیکولار طولانی به این معنی است که زمان بیشتری طول می‌کشد تا تخمک‌گذاری اتفاق بیفتد. استفاده طولانی‌مدت از قرص‌های ضد بارداری می‌تواند فاز فولیکولار را طولانی‌تر کند. هم‌چنین، سطح پایین ویتامین D نیز با فاز فولیکولار طولانی‌تر مرتبط است.
احتمال باردار شدن در زنانی که فاز فولیکولار طولانی دارند، به‌اندازه زنانی است که فاز فولیکولار نرمالی دارند. داشتن چرخه طولانی‌تر معمولا روی باروری تاثیر منفی نمی‌گذارد.
فاز فولیکولار کوتاه
داشتن فاز فولیکولار کوتاه می‌تواند احتمال باردار شدن را کم کند و ممکن است نشانه‌ای از پیر شدن تخمدان‌ها و نزدیک شدن به یائسگی باشد. فاز فولیکولار معمولا در اواخر دهه ۳۰ زندگی یک زن، شروع به کوتاه شدن می‌کند. در این شرایط، سطح FSH هم‌چنان زیاد می‌شود اما سطح LH پایین می‌ماند و باعث می‌شود که یک فولیکول خیلی سریع بالغ شود. درحالی‌که تخمک داخل آن فولیکول ممکن است به اندازه کافی بالغ یا آماده بارور شدن نباشد.
نشانه‌های فاز فولیکولار
در این فاز سطح انرژی شما بالا رفته، تمرکزتان بیشتر شده و دمای بدن‌تان نیز کمی بیشتر شده است. برای بعضی از زنان این مرحله شادترین زمان در ماه است. ممکن است احساس کنید پرانرژی‌تر، شادتر و اجتماعی‌تر شده‌اید و کمتر مضطربید.
دمای بدن در حالت استراحت سرنخ‌هایی درباره مراحل مختلف چرخه قاعدگی به شما می‌دهد. دانستن این‌که چه زمانی در فاز فولیکولار قرار دارید، می‌تواند برای باردار شدن مفید باشد.
دمای بدن‌تان را هر روز صبح در ساعت مشخصی، درست بعد از بیدار شدن اندازه بگیرید. در طول فاز فولیکولار، دمای بدن عموما بین ۹۷ تا ۹۷.۶ درجه فارنهایت (۳۶ درجه سانتی‌گراد) است و در طول تخمک‌گذاری زیاد می‌شود و زمانی‌که در فاز لوتئال‌اید، هم‌چنان بالا می‌ماند و مشخص می‌شود فاز فولیکولار به پایان رسیده است.
چند پیشنهاد مراقبتی برای فاز فولیکولار
برخلاف فازهای دیگر، احتمالاً دوست دارید فاز فولیکولار طولانی شود و حال خوب، شادابی و سرزندگی این مرحله ادامه داشته باشد. برای این‌که این مرحله از چرخه پریود را به بهترین شکل ممکن سپری کنید و از انرژی زیاد بدن‌تان استفاده لازم را بکنید، چند پیشنهاد خوب داریم:
حالات روحی در فاز فولیکولار؛ فاز محبوب زنان
در این فاز استرادیول (قوی‌ترین نوع استروژن) شروع به بالا رفتن می‌کند. تیلور هان، پزشک متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «در فاز فولیکولی پرانرژی‌تر، اجتماعی‌تر، روشن‌فکرتر و شادتر می‌شوید.»
سروتونین، یک انتقال دهنده عصبی است که هم‌زمان با استرادیول زیاد می‌شود و نقش مهمی در خلق‌وخو و احساسات دارد. دکتر هان می‌گوید با افزایش انرژی، ممکن است به ورزش و فعالیت بدنی نیز علاقه بیشتری داشته باشید.
آگاهی بیشتر درباره چرخه پریود می‌تواند به بهبود عملکرد ورزشی کمک کند. در فاز فولیکولار هورمون‌های لوتئینیزه‌کننده و تستوسترون به اوج می‌رسند، بنابراین ممکن است تمایل بیشتری به انجام تمرینات سنگین ورزشی داشته باشید.
در این مرحله بدن شما بهتر می‌تواند به کربوهیدرات‌های ذخیره‌شده دسترسی پیدا کند و این زمان ایدئالی برای تمرینات با شدت بالا است. هم‌چنین، ساخت و حفظ عضله و تمرینات عضله‌سازی آسان‌تر است. دویدن و شنا را می‌توانید در برنامه ورزشی این مرحله بگنجانید.
تغذیه مناسب فاز فولیکولار
همان‌طورکه می‌دانید فاز فولیکولار با روز اول قاعدگی شروع می‌شود. از آن‌جایی‌که مقداری خون از دست داده اید، بنابراین بدن شما نیاز بیشتری به آهن دارد. هم‌چنین، به دلیل ریزش دیواره رحم در این مدت، چند روز التهاب بدن زیاد است. داشتن یک رژیم غذایی سالم و کامل با مقدار زیادی چربی سالم، پروتئین و سبزیجات برگ‌سبز در این فاز اهمیت زیادی دارد.
با مصرف غذاهای زیر می‌توانید مواد مغذی مورد نیاز این مرحله را به‌خوبی تامین کنید:
- پروتئین‌های بدون چربی و کربوهیدرات‌های پیچیده، مانند غلات کامل، برنج قهوه‌ای و کینوا
- سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، گل کلم، کلم و کلم‌پیچ (البته به شرطی که نفخ شما را آزار ندهد)
- غذاهای تخمیر شده، مانند کومبوچا، کلم ترش و کیمچی
- آووکادو، دانه کتان و دانه کدو تنبل
روتین پوستی در فاز فولیکولار
در فاز فولیکولار و در طول روزهای قاعدگی که سطح استروژن و پروژسترون پایین است، پوست درخشش و شادابی کمتری داشته باشد. با کم شدن حمایت هورمون‌ها، ممکن است پوست خشک و خسته به نظر برسد. حتی افزایش سطح پروستاگلاندین‌ها در طول قاعدگی می‌تواند حساسیت پوست را تشدید کند.
برای مقابله با این اثرات، پیشنهاد می‌شود روغن‌ها یا کرم‌های صورت را برای جبران رطوبت از دست رفته و تغذیه عمیق پوست انتخاب کنید. ماسک‌های مرطوب‌کننده صورت نیز می‌توانند گزینه مناسبی برای آبرسانی و احیای پوست باشند. در این مرحله، بهتر است از محصولات لایه‌بردار دوری کنید، زیرا ممکن است خشکی و حساسیت را تشدید کنند.
اما بعد از گذراندن روزهای قاعدگی سطح استروژن شروع به بالا رفتن می‌کند و پوست درخشش طبیعی را تجربه می‌کند، چون این هورمون به حفظ رطوبت کمک می‌کند و پوست را هیدراته و انعطاف‌پذیر می‌کند.
علاوه‌بر این، زیاد شدن استروژن در این مرحله باعث تولید کلاژن می‌شود و ظاهری محکم‌تر و انعطاف‌پذیرتر به پوست می‌بخشد. ترکیب هیدراتاسیون و تولید کلاژن، پوست را درخشان و جوان می‌کند و فاز فولیکولار را به زمان مناسبی برای تمرکز روی تغذیه و احیای روتین‌های مراقبت از پوست تبدیل می‌کند.
هم‌چنین، این مرحله زمان خوبی برای امتحان محصولات جدید مراقبت از پوست است، چون پوست در این فاز حساسیت کمتری دارد.
کلام پایانی
می‌توان گفت بهترین فاز چرخه پریود، فاز فولیکولار است. مرحله‌ای که بیشتر زنان از نظر روحی و جسمی شرایط خوبی دارند؛ به‌خصوص بعد از سپری کردن روزهای قاعدگی. البته با آگاهی کامل از اتفاقاتی که در این مرحله پر از انرژی و شادابی می‌افتد، احساس خوب شما قطعا دوچندان می‌شود.
منابع:
