شير مادر
سال ها است که نقش اساسي تغذيه با شير مادر در رشد و سلامت کودکان ...
|
سال ها است که نقش اساسي تغذيه با شير مادر در رشد وسلامت کودکان و همچنين سلامت مادران شناخته شده است . و به تنهائي در شش ماه اول تولد براي شيرخوار کافي است و در شش ماه دوم تولد ، انرژي لازم ، پنجاه درصد از شير مادر و پنجاه درصد از تغذيه تکميلي تامين ميشود . آموزش به مادران هنر است که به مادران گفته شود همه مادران قادر به شير دادن هستند و بايد اين باور به مادران تفهيم گردد از طرف ديگر حمايت جامعه از زنان و حمايت خانواده از مادران اهميت ويژه دارد .نکته مهم ديگر آموزش کارکنان بيمارستان ها و مراکز درماني است که بتوانند پاسخ گوي مادران به گونه صحيح باشند چون اگر ناآگاهانه به سوال مادري پاسخ داده شود بد آموزي مصيبت وار خواهد بود . در دو تا سه هفته اول تولد مهمترين زمان سوال برانگيز مادران خواهد بود . مقام مادر شيرده در آيه 14 سوره لقمان ذکر شده : بعد از شکر گذاري خالق شکر گذاري مادر توصيه شده است .
فوائد تغذيه با شير مادر کاهش عفونت هاي گوارشي بخصوص اسهال و استفراغ ، عفونت هاي تنفسي ،کاهش عفونتهاي ويروسي و باکتريال و قارچي به علت عوامل اختصاصي و غير اختصاصي شير مادر رشد و تکامل مطلوب شير خوار پاسخ به ايمونيزاسيون و حمايت هفت استراتژي سازمان بهداشت جهاني در رشد و سلامت کودک شامل ايمن سازي ، پيشگيري از اسهال ، پيشگيري از عفونت هاي حاد تنفسي ، تنظيم خانواده ،تغذيه با شير مادر ،تغذيه تکميلي و پي گيري رشد که همگي در زير چتر تغذيه با شير مادر ميباشد . کاهش عفونت هاي مزمن ديابت 1 و2 وسلياک ، بيماري هاي التهابي روده ، کانسر ،بيماري هاي آلرژي ، آسم ، رشد و تکامل مغزي ، افزايش هوش ، سلامت جسمي و روحي مادر و کاهش کانسر رحم و پستان و صد ها مزاياي ديگر .
در جريان بيماري هاي زير بهتر است مادر شير ندهد عفونت HIV در ممالک توسعه يافته به علت اينکه ريسک انتقال عفونت از راه شير مادر است تغذيه با شير مادر کنترانديکه است در ممالک در حال توسعه مرگ و مير به علت عفونت هاي مختلف زياد است بايد مورد تعمق قرار گيرد . البته بهتر است شير مادر داده نشود.
عفونت ويروسي سيتو مگال CMV از راه شير منتقل ميگردد اما در نوزادان ترم به علت عبور آنتي بادي از مادر تغذيه با شير مادر مانعي ندارد ليکن در نوزادان نارس که سيستم ايمني ضعيف است نبايد شير مادر داده شود.
HTLV,1 Human T-Cell Lymphotropic Virus Type,I رتروويروس که نئوپلاسم بدخيم و اختلالات نورولوژيک در بالغين ميشود و از راه شير مادر منتقل ميگردد و نبايد شير مادر داده شود .
HTLV,II Human T-Cell Lymphotropic Virus Type II رتروويروس است که از راه شير منتقل ميگردد و شير مادر نبايد داده شود .
ويروس هرپس سيمپلکس تيپ 1HSV,I در شير مادر وجود دارد نواحي تبخال بايد پوشانده شود و با رعايت بهداشت کامل شير مادر اشکالي ندارد البته اگر ضايعات تبخال روي نوک پستان و سينه نباشد . شير خواران مبتلا به گالاکتوزمي : نميتوانند شير مادر بدهند چون نمي توانند گالاکتوز را متابوليزه نمايند شير بدون لاکتوز توصيه ميگردد .
دارو ها آمفتامين ، کوکائين ، هروئين ، ماري ژوآ نا و فن سيکليدين Phencyclidineمعمولا شير مادر نبايد داده شود. داروهاي سايتو توکسيک مانند سيکلوفسفاميد ،سيکلوسپورين ومتوترکسات و دوکسوروبيسين شيرمادر نبايد داده شود .
در بيماري هاي زير دادن شير مادر اشکالي ندارد: هپاتيت B ــ گرچه در شير مادر وجود دارد اگر در مادران مبتلا بلافاصله بعد از زايمان واکسن هپاتيت B وايمونوگلبولين هپاتيت بHBIG تزريق گردد بعد از آن ريسک عفونت کاهش مي يابد وتغذيه با شير مادر اشکالي ندارد هپاتيت C ــ انتقال از شير مادر گزارش نشده است در آنها که شير مادر يا شير خشک داده شده ريسک عفونت تفاوتي نداشته است . انتقال عفونت از راه ترا نسفوزيون واز زخم نوک پستان مي باشد سرخجه ـــ در مادران مبتلا به سرخجه يا متعاقب واکسيناسيون سرخجه شير مادر اشکالي ندارد زماني که مادر مبتلا شده ويروس به بدن شيرخوار رسيده است و شير مادر اشکالي ندارد واکسن آبله مرغان ـــ انتقال از راه شير مادر گزارش نشده ودادن شير مادر اشکالي ندارد در کودک مبتلا به فنيل کتنوري شير مادر اشکالي ندارد واقدامات مخصوص بايد انجام گيرد سيگار و الکل ـــ گرچه مصرف سيگار و الکل براي خود مادر صلاح نيست ولي براي شيرخوار به طور مطلق کنتر انديکاسيون شير مادر ندارد .
آموزش هاي قبل از زايمان تشويق مادران در حين بارداري به شيردادن بعد از تولد نوزاد و آمادگي پستان ها و ماساژ قبل از زايمان در اواخر حاملگي ـ آموزش مادران بلافاصله بعد از زايمان و توصيه براي مدت 15-20 دقيقه هر دفعه شيردادن و پي گيري 1-2 روز بعد از ترخيص مادران جهت ادامه آموزش از نکات مهم به شمار ميرود . آموزش روش هاي شير دادن و استفاده نکردن آب و صابون و لوسيون به نوک پستان ها ، گذاشتن چند قطره شير مادر در ناحيه نوک پستان 3-4 مرتبه در روز . احتقان پستان معمولا 2-5 روز بعد از زايمان با تورم پستان ها و تب مختصر ايجاد ميشود ،و در صورتي که مکرراً شير به شيرخوار داده شود بهترين درمان و پيشگيري است . هر 2-3 ساعت بايد تخليه کامل شیر از پستان مادر انجام گيرد که گرم نگه داشتن و ماساژ در تخليه شير مؤثر است و اگر احتقان زياد باشد تخليه با دست يا پمپ انجام گردد . بکار بردن کيسه يخ روي پستان ها 5-10 دقيقه بعد از تغذيه در کاهش تورم پستان مؤثر است ودر ظرف 24 ساعت معمولاً احتقان برطرف ميشود.
References 1-Manual of Neonatal Care Fifth Edition139-145 Kathleen M. Howard and Maureen 2004 2-Nelson , Textbook of Pediatrics 17th Edition2004 3-Handbook of Neonatal Infections 1999 1th Edition 4 - Handbook of Neonatal Intensive Care 4th Edition 1999 5- Care of the High Risk Neonate 5th Edition2001 6- کتاب تغذيه باشير مادر در صفر تا شش ماهگي وتغذيه در شش ماه دوم تولد : انجمن ترويج تغذيه با شير مادر 7- تاثير قطره گياهي در افزايش شير مادر وگزارش 100 مورد سيزدهمين کنگره بين ا لمللي کودکان 1380 دکتر سلطان زاده م ح 8- دفتر مطالعات و تحقیقات زنان
|
